Albert Camus: Ο Σίσυφος ο μύθος

Φιλοσοφία του παραλόγου ή απόπειρα αισιόδοξης θέασης της ζωής; Με το δοκίμιο «Ο μύθος του Σισύφου», γραμμένο το 1943, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στο Παρίσι, ο Αλμπέρ Καμί αποπειράται μια σειρά απαντήσεων στα θεμελιώδη ερωτήματα για τη δύναμη του παραλόγου, τη σχέση μεταξύ ελπίδας κι αυτοκτονίας, την κατανόηση της ζωής, την αξία κι επομένως την απόλαυσή της.Το βιβλίο, που τώρα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Καστανιώτη» (μτφρ.: Νίκη Καρακίτσου-Ντουζέ και Μαρία Κασαμπαλόγλου-Ρομπλέν), προκάλεσε αμέσως αίσθηση στον γαλλικό πνευματικό κόσμο, ενώ δεν άργησε να θεωρηθεί εμβληματικό ανάγνωσμα μιας ολόκληρης γενιάς που διψούσε για αισιοδοξία, προσδοκίες, δημιουργία στον μεταπολεμικό κόσμο.

Ο συγγραφέας αξιοποιεί τον αρχαιοελληνικό μύθο για να αναφερθεί στη σημερινή κατάσταση του ανθρώπου. «Εχοντας συνείδηση ότι δεν μπορώ να ξεφύγω από την εποχή μου, αποφάσισα να ενσωματωθώ σ' αυτή. Γι' αυτόν τον λόγο υπολογίζω τόσο πολύ το άτομο - μόνο επειδή μου φαίνεται ασήμαντο και ταπεινωμένο», σημειώνει χαρακτηριστικά. Αναλογίζεται την καταδίκη του Σισύφου από τους θεούς να σπρώχνει αενάως έναν βράχο προς την κορυφή του βουνού. Ο στόχος είναι να χρησιμοποιήσει αυτόν τον «προλετάριο των θεών», όπως τον ονοματίζει, για να διερευνήσει τα όρια των ανθρώπινων παθών, να σκιαγραφήσει τη λογική τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο.

Ο σημερινός αναγνώστης διαπιστώνει τη διαχρονικότητα του έργου. Ο αγώνας του Σισύφου γίνεται σύμβολο της ανθρώπινης μοίρας. Συμβάλλει στην ερμηνεία του κόσμου, την περιπέτεια του ατόμου με μοναδικά του όπλα την ελπίδα, την καρτερία αλλά και την αίσθηση της ματαιότητας. Διότι, όπως λέει ο Καμί, μπορείς ή να ποντάρεις στον θάνατο ή να ξεχωρίσεις το αληθινό από το ψεύτικο, επομένως, να ζήσεις: «Ο αγώνας και μόνο προς την κορυφή αρκεί για να γεμίσει μια ανθρώπινη καρδιά. Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο...».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ rouvalis@enet.gr

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/10/2007