Σέιμους Χίνι: ένας ποιητής που δεν φεύγει


O Σέιμους Χίνι (Seamus Heaney, 1939) είναι ένας σπουδαίος ποιητής που δεν περιορίστηκε στο στενό ιρλανδικό αλλά και στο ευρύτερο, άτσαλα εξαπλωμένο αγγλόφωνο περιβάλλον της τρέχουσας λογοτεχνικής κινητικότητας. Το έργο του είναι συγκροτημένο, χαρακτηρίζεται λόγιο και σίγουρα εμφαντικό. Αποδεικνύεται ποιητής με πλήρη συνείδηση του ρόλου τον οποίο διαδραματίζει ο λόγος στις μεταπολεμικές κοινωνίες, τις αντιφατικές, αντιμεταρρυθμιστικές και αποπροσανατολιστικές για το άτομο, πόρρω για ό,τι αφορά την πνευματική δημιουργία.
 
Η απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1995 δεν είναι παρά μία άλλη επιβεβαίωση της σημαίνουσας παρουσίας του στην ευρωπαϊκή ποίηση. Με ή δίχως ετούτη τη διάκριση, ο στίχος του αποφαίνεται καίριος. Αντικαθρεφτίζει το σύγχρονο δίπολο της ευτέλειας και της εμπύρετης ανάπτυξης του κόσμου. Και χρησιμοποιεί εμφανώς την απλότητα, ως εργαλείο διείσδυσης, ώστε να φθάσει στο μεδούλι, ήτοι την ουσία της υπαρξιακής αγωνίας. Τα ποιήματά του, ως αναγνώσματα, είναι απλά...

Ο ποιητής τυγχάνει να έχει αποκτήσει συνείδηση της υπόγειας διασύνδεσης μεταξύ της πατρίδας του και του ελληνικού κόσμου. Με όρους πολιτισμικούς, κοινωνικοψυχολογικούς, ίσως και μεταφυσικής διάστασης. Στο έργο του υπάρχουν πάμπολλες αναφορές σ' αυτό το πλαίσιο που φαίνεται ότι σε κάθε επίσκεψή του διεύρυνε και εξέθετε σε μελέτη. Συνήγορος και καθοδηγητής του, βεβαίως, ο Γιώργος Σεφέρης σε πολλαπλά επίπεδα. Ολα αυτά είναι εμφανή και ερμηνεύσιμα.
 
Η ατμόσφαιρα της ποιητικής του, κάπως ξενίζουσα -και δικαιολογημένη ως προς αυτό- για το ελληνικό λογοτεχνικό περιβάλλον, έχει προσφέρει ένα ιδιαίτερο στίγμα. Ωστόσο, η συνήθης ραθυμία, η μετριότητα των αντανακλαστικών και, βεβαίως, η συντεχνιακή λογική του εγχώριου συγγραφικού προσωπικού, είναι οι βασικότερες αιτίες για την ελλιπή προσέγγιση και τη μικρή ανταπόκριση στην ανάγνωση του έργου του. (Οι λίγες, ελάχιστες εκδοτικές αναφορές στην ελληνική γλώσσα είναι ένα ζήτημα για το οποίο ο ίδιος αναρωτιόταν. Οχι τυχαία, πάντως).
 
Η είδηση του θανάτου του είναι σημαντική, δεδομένου ότι ένας ακόμη κορυφαίος των ευρωπαϊκών γραμμάτων "αποχωρεί" βιολογικά κι αφήνει αληθινό κενό, με τη σκυτάλη να μην παίρνουν (ή να μην τολμούν να διαχειριστούν) οι πλείστοι από τους επιγόνους... Ισως ετούτο να 'ναι η σημαντικότερη είδηση.

Commenti