PAUL CELAN Μόνο τα στόματα/ σώθηκαν/ Εσείς που βουλιάζετε/ ακούστε κι εμάς
Στήλη στην εφ. "Αυγή"Του Βασίλη Ρούβαλη
* Η αποδημία της Βισουάβα Σιμπόρσκα (Wisława Szymborska) αποτελεί απώλεια για την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Ο κόσμος που έχτισε με νοήματα, φράσεις και ιστορίες ειπωμένες μέσα σε μερικούς στίχους, διαθέτουν την πανανθρώπινη αύρα. Η ποίησή της επικοινωνεί άμεσα με τον παραλήπτη, τον αναγνώστη. Ωστόσο, αυτή η σπουδαία Πολωνή ποιήτρια δεν έχει καταφέρει έως τώρα να προσεγγίσει εποικοδομητικά και να συνδιαλλαγεί με την ελληνική ποιητική δημιουργία. Το έργο της Σιμπόρσκα παραμένει ουσιαστικά άγνωστο στη φιλοποιητική κοινότητα: οι σκόρπιες εκδόσεις συλλογών ή ποιημάτων της δίνουν μιαν αποσπασματική εικόνα του ενεργού ψυχισμού της, της εκφραστικής δεινότητας που ξαφνιάζει σε κάθε στίχο, του υφολογικού της δυναμισμού. Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό ξαφνιάστηκε τινί τρόπω από την αναγγελία της απονομής του Βραβείου Νόμπελ σʼ εκείνην (το 1996) αγνοώντας -για μία ακόμη φορά, σε σημαντικό βαθμό- τις διαδρομές που χαράσσονται στην ευρωπαϊκή ποίηση και την αναγκαία, ωφέλιμη συνοδοιπορία της νεοελληνικής. Η περίπτωση της άγνοιας της Σιμπόρσκα αποτελεί μία ακόμη ένδειξη της εκδοτικής ένδειας, της επαφής με το γίγνεσθαι εκτός των συντεχνιακών ορίων. Δεν ευθύνεται άλλο από την καθήλωση της ελληνικής παιδείας και την αποπροσανατολισμένη, πρόχειρη όσο και στιγμιαία έκληψη της λογοτεχνίας από τους βιαστικούς υπηρετούντες αυτήν. Το αναγνωστικό κοινό ακολουθεί, απλώς, το άρμα των εκδοτικών επιλογών ενώ οι πλείστοι ποιητές μεταφράζουν κατά βούληση και αυτοπεριοριστεί, δίχως διάθεση να μεταλαμπαδεύσουν ποιητικές φωνές στην ελληνική λογοτεχνική επικράτεια.
* Για μία ακόμη χρονιά, η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου) θα εορταστεί αποσπασματικά. Η κοινωνική αναταραχή, το αίσθημα ανασφάλειας και συνολικής απαξίωσης όσο και η ατονία του λογοτεχνικού κόσμου, δεν επιτρέπουν την ευδιάθετη αναζήτηση ξεχωριστών στιγμών για τον συγκεκριμένο εορτασμό. Κατά μίαν άλλη άποψη, εξίσου σεβαστή και εμφανή, ο ποιητικός λόγος δεν έχει ανάγκη από μεγαλόστομες και φανταχτερές επικλήσεις σʼ ένα πλαίσιο πανηγυρισμών. Η ποίηση διανύει τον δικό της δρόμο και βρίσκει στα σταυροδρόμια την επικοινωνία με τους αποδέκτες της...
* Τον Καβάφη επικαλείται ο πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ. στα επικοινωνιακά παιχνίδια της τριμερούς συγκυβέρνησης, τους στίχους του Σολωμού θυμούνται διάφοροι επιφυλλιδογράφοι της καθεστωτικής καχεξίας, τους ποιητές επιδιώκει να αξιοποιεί κανονιστικά η τηλεοπτική οθόνη ενώ, την ίδια στιγμή, την ποίηση καμώνονται πως υπηρετούν διάφοροι «δυσκίνητοι της ζωής» όπως στην περίπτωσή του ο κ. Ντίνος Χριστιανόπουλος…
*...ο οποίος καταφέρνει να υφίσταται στην επικαιρότητα παρότι, κατά δήλωσή του, δεν τον ενδιαφέρει καθόλου. Φέρεται όμως τα τελευταία χρόνια να έχει ξεπεράσει τις 300 δημοσιογραφικές εκμυστηρεύσεις, να καθυβρίζει και να λοιδορεί όλους όσοι δεν του είναι «βολικοί» (είτε Αθηναίοι είτε νομπελίστες κ.λπ.). Η πρόσφατη τηλεοπτική του εμφάνιση (εκπομπή «Τώρα» του καναλιού Σκάι) ήταν ένα ρεσιτάλ κακιοσύνης επιτιθέμενος στη δημοσιογράφο και καμώμενος τον πλήρως ανέγγιχτο και νομοταγή πολίτη από την κρίση και την κατάσταση της χώρας. Ωσάν άλλος Νάρκισσος, επιδόθηκε στη δημιουργία ενός περιγράμματος του ποιητή ως δημιουργού καθολικά «εκτός τόπου και χρόνου». Τα διάφορα δημοσιεύματα στα ιστολόγια ή τις φυλλάδες τον υπεράσπισαν ως άμωμο εκφραστή της άρνησης στο κατεστημένο. Λίγοι είναι εκείνοι που υποψιασμένα και αρνητικά υποδέχθηκαν τα τερτίπια ενός «αρνητή» των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας.
* Η ποιητική συλλογή «Συγκατοίκηση με το παρόν» του Τίτου Πατρίκιου (Κέδρος, 2011, σ. 70, τιμή: 9,50 ευρώ) συμπληρώνει την παρουσία του ποιητή στα στιγμιότυπα της ιστορικής πραγματικότητας που διαμορφώνεται τώρα. Ο Πατρίκιος αποτέλεσε εκφραστή της αριστερής πτυχής στην πορεία του Ελληνισμού στα μεταπολεμικά χρόνια. Ο λόγος του υπήρξε απλός, εύχυμος σε νοήματα και συμβολικός. Στην ποιητική διαδρομή του παρείσφρησε η πολιτική, ως διακύβευμα κι ως βίωμα. Γιʼ αυτό και οι στίχοι του περιέχουν αυτόν τον επιχρωματισμό: η μνήμη εναλλάσσεται με την εμπειρία της στιγμής, το παρελθόν ανανεώνεται μέσα στο παρόν, ο ημερολογιακός χρόνος συμπληρώνει τη συγκίνηση του βλέμματος. Όπως χαρακτηριστικά ο ίδιος σημειώνει σε συνέντευξή του: «...έχω την αίσθηση ότι η ανάκληση του παρελθόντος γίνεται πια όχι για να το επισκοπήσουμε κριτικά αλλά για να το νοσταλγήσουμε και κατά έναν φαντασιακό τρόπο να επιστρέψουμε στο παρελθόν». Ο ποιητής αποτυπώνει σʼ αυτή τη συλλογή το άνυσμα του δικού του χρόνου, αναγνωρίζει τη θέση του στον χωροχρόνο και, το σημαντικότερο, δηλώνει «παρών» στην καθεστηκυΐα τάξη πραγμάτων, έστω κι αν ομολογεί την αδυναμία αντίδρασης, την απόσταση από τη δυνατότητα νʼ αλλάξει τον ρου της Ιστορίας: Ένα ένα κατεβαίνω / τα σκαλοπάτια του καιρού / που με πηγαίνουν / προς το τέλος. / Μου δίνουν κουράγιο καθώς βλέπω / πως η σκάλα είναι διπλή / πως τόσοι ανεβαίνουν από τη διπλανή της.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=669379
Commenti