Του Βασίλη Ρούβαλη
* H γοητεία των «μικρών πραγμάτων» βρίσκεται ακριβώς στην ανεύρευσή τους μέσα στον ορυμαγδό των τρεχουσών εκδόσεων... Η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων εκδίδει το τριμηνιαίο περιοδικό «Φιλολογική» με στόχο την τακτική ενημέρωση των εκπαιδευτικών και ερευνητών γύρω από θέματα που άπτονται του χώρου. Πέραν του καλαίσθητου περιτυλίγματος αλλά και της σχετικής αρθρογραφίας, αξίζει να γίνει μνεία σε μια ειδική έκδοση που αποφασίστηκε πρόσφατα από τα μέλη της: η φωτομηχανική επανέκδοση του βραχύβιου περιοδικού «Νεοελληνικά Σημειώματα» με την υπογραφή του Γιάννη Σκαρίμπα. Πρόκειται για τα 5 τεύχη του περιοδικού που κυκλοφόρησαν στη Χαλκίδα το 1937, τα οποία όμως παραμένουν δυσεύρετα. Η ιδέα της επανέκδοσης σε ενιαίο τόμο ανήκει στον γνωστό μελετητή Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο, που διέθεσε το υλικό από το προσωπικό αρχείο του.
* Ανάμεσα στο πολλά ευκόλως λεγόμενα γύρω από την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, το υπουργείο Παιδείας εξακολουθεί ν' αρνείται την αναγκαία θέαση σε συγκεκριμένα θέματα που αφορούν την παραγωγική επαφή των μαθητών με τις Τέχνες. Το Γυμνάσιο όσο και το Λύκειο καλλιεργούν την απώθηση απέναντι στην καλλιτεχνική έκφραση. Και ειδικότερα, όσον αφορά τον ποιητικό λόγο, διαμορφώνεται ένας αρνητισμός από τις πρώτες σχολικές απόπειρες ερμηνείας, παρακολούθησης και γνωριμίας με την παράδοση αλλά και τη συνέχεια της ελληνικής ποίησης έως το σημερινό παρόν. Είναι κοινός τόπος το «μίσος» που εκκολάπτεται στα σχολικά έδρανα, ενώ τα πειράματα των τελευταίων δύο δεκαετιών αποδεικνύουν το αυταπόδεικτο: η ποίηση είναι εξοστρακισμένη ή, έστω, έχει μιαν αρτηριοσκληρωτική έκφανση στα μάτια των μαθητών. Παράλληλα, οι δάσκαλοί τους αγνοούν ή αδιαφορούν για τον τρόπο προσέγγισής της πέραν μιας φορμαλιστικής διάστασης που καθρεφτίζεται στα σχολικά εγχειρίδια. Ωστόσο, η ποίηση οδεύει στον δρόμο της, βηματίζει σταθερά, αργά, δημιουργικά και αποδοτικά στο πλαίσιο της σύγχρονης λογοτεχνίας. Πού ακριβώς εδράζεται η κώφευση του υπουργείου Παιδείας; Μήπως, εν τέλει, είναι τώρα η ευκαιρία να γίνει μια έμπρακτη αναθεώρηση επί του θέματος;
* Δύο νεότεροι ποιητές, ο Ζήσης Αϊναλής και ο Μιχάλης Παπαντωνόπουλος, στηρίζουν την άποψη για την επαναπροσέγγιση του ρομαντικού κινήματος με γνώμονα την αναγκαία διαμόρφωση μιας σημερινής συνθήκης για τον άνθρωπο στη νέα χιλιετία. Η έκδοση «Ρομαντική αισθητική: οι ποιητές των Λιμνών και η Σχολή της Ιένα» (σ.: 200 τιμή: 14 ευρώ, Κριτική 2011) αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ματιά από τους συνυπογράφοντες γύρω από τις ζυμώσεις στην Ευρώπη του 18ου αιώνα που διαμόρφωσαν μιαν κοσμοαντίληψη με ευρύτερες κοινωνικές, πολιτικές, αισθητικές προεκτάσεις και, βεβαίως, σε συνάρτηση με τις ιστορικές συνθήκες που επηρέασαν στην αφύπνιση του νεωτερικού ανθρώπου. Ο τόμος περιλαμβάνει χαρακτηριστικά αποσπάσματα από έργα του Ρομαντισμού. Το δε σημαντικότερο, οι δύο ποιητές αναλαμβάνουν τη σφαιρική παρουσίαση του φαινομένου αυτού -που έλαβε μεγάλες διαστάσεις έως τα μέσα του 19ου αιώνα- μέσα από μια εκτενή εισαγωγή, καθώς και μεταφράζοντας τον «Πρόλογο στις Λυρικές Μπαλάντες» του Ουόρντσγουορθ, το δοκίμιο «Περί Ποιήσεως ή Τέχνης» του Κόλριτζ, καθώς και το εμβληματικό δοκίμιο «Περί Παρανόησης» του φον Σλέγκελ.
* Ο τόμος «Θα διασχίσεις ένα πρωινό τον κόσμο» του Κ. Βήτα (σ.: 192, τιμή: 18 ευρώ, Οξύ 2010) αποτελεί σύνοψη της στιχουργικής πορείας του συνθέτη, ο οποίος διαγράφει μιαν αξιόλογη πορεία στο πεδίο της ελληνικής ηλεκτρονικής μουσικής σκηνής. Αυτό που ξεχώρισε και διαφοροποίησε τον Κ.Β., από την εποχή των «Στέρεο Νόβα» έως την τωρινή καλλιτεχνική ταυτότητά του, είναι η ιδιαίτερη χροιά λέξεων, νοημάτων και εικόνων που αποτυπώνονται στις συνθέσεις του. Στοχαστικές απολήξεις, πρίσμα αθωότητας και μελαγχολικού ταμπεραμέντου - ένας κοινός καμβάς λαξευμένος ανάμεσα σε νότες. Το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί μόνον με αυτόν τον τρόπο, χωρίς πάντως να δηλώνει (ή να προσδοκά, όπως ίσως κάποιοι σπεύδουν μ' ευκολία να προσδώσουν) μιαν αυτούσια ποιητική διάσταση.
* Το «Αλφαβητάριο για την ποίηση» του Μίμη Σουλιώτη (εκδ. Επίκεντρο) αποτελεί όντως εγχειρίδιο περιήγησης στον κόσμο των ποιητών και των γραπτών τους. Ως αλφαβητάριο «ξεκινάει» από τον ορισμό τού τι δεν είναι ποίηση, γιατί δεν διδάσκεται αλλά βιώνεται, τον τρόπο ερμηνείας της, την πολυσημία και την απόλαυση που συνεπάγεται. Η χιουμοριστική προσέγγιση από τον ποιητή και πανεπιστημιακό, συγγραφέα του εγχειριδίου δεν υπολείπεται της χρηστικής του αμεσότητας. Αναφέρεται συγκεκριμένα στην εκπαιδευτική χρήση της ποίησης, ως ανάγνωσμα ευχάριστο και ψυχαγωγικό, που μπορεί να ξεπεράσει τους συνήθεις σκοπέλους μιας ανούσιας σχολικής καθημερινότητας. Το τελευταίο κεφάλαιο αφορά την ποικιλία τρόπων διδασκαλίας της ποίησης: ένας αληθινός οδηγός στον κόσμο των λέξεων, του περιγραφικού στίχου, των ανύποπτων ήχων, της σύνθεσης ενός ποιήματος. Ο συγγραφέας επανεκδίδει το βιβλίο (α' έκδοση: 1992) προσθέτοντας ένα ενδεικτικό ανθολόγιο από ποιήματα, υποστηρικτικό της διδακτικής θεωρίας του.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ: http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=609182
Commenti