Ημερομηνία δημοσίευσης στην "Αυγή": 25/1/2011
Του Βασίλη Ρούβαλη
* «Θεωρώ ότι το να γράφεις ποίηση είναι δώρο Θεού...», μονολόγησε ο νομπελίστας πεζογράφος Ορχάν Παμούκ, στην ομιλία που επιφύλαξε για το κοινό του Μεγάρου Μουσικής στις αρχές Ιανουαρίου. Ο Τούρκος συγγραφέας, απευθυνόμενος στην κατάμεστη αίθουσα, όπου είθισται η λέξη «ποίηση» ν' ακούγεται περίπου ως passé στο μιντιακής αντίληψης λεξιλόγιο για τους καταναλωτές-αναγνώστες λογοτεχνικών βιβλίων, δήλωσε ανεπιτήδευτα την πίστη του στον ποιητικό λόγο. Σαφέστατα υποστήριξε ότι αποτελεί ένα αξιακό σύστημα απαραίτητο στην παιδεία του συγγραφικού κόσμου -μολονότι, σε άλλες εποχές, ετούτο κρινόταν δεδομένο- σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Είναι αλήθεια ότι προσπάθησα να γράψω ποιήµατα στα 19 µου, αλλά απέτυχα. Εµένα δεν µου ψιθύρισε ο Θεός την ποίηση, ωστόσο προσπαθούσα πάντα να φανταστώ τι θα µου ψιθύριζε και έτσι έγραψα τα µυθιστορήµατά µου».
* Ο πρόσφατος πλειστηριασμός της κατοικίας του Κωστή Παλαμά δίνει αφορμή για το άνοιγμα συζήτησης και ουσιαστικής τοποθέτησης γύρω από την πολιτική του υπουργείου Πολιτισμού (αλλά και συναρμόδιων κυβερνητικών φορέων) για ό,τι αφορά την αξιολόγηση, ανάδειξη και προβολή μνημείων του νεότερου ελληνικού πολιτισμού. Διότι όντως αποτελεί ελληνικό ίδιον η αδιαφορία σε τέτοιες περιπτώσεις όταν άλλες ευρωπαϊκές χώρες «αξιολογούν» ακόμη και μια πιθαμή γης (ίσως και στο όριο της υπερβολής) που σχετίζεται με προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών. Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι σώθηκε από τη δημοπρασία η οικία Παλαμά στην οδό Περιάνδρου 5, στην Πλάκα, αφού η νυν ιδιοκτήτρια του κτηρίου ρύθμισε τα χρέη της προς την τράπεζα. Το «διά ταύτα» εντοπίζεται στην παρέμβαση της πολιτείας: το κτήριο ανακηρύχθηκε διατηρητέο από την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων, ενώ, στο μεταξύ, το Ιδρυμα «Κωστής Παλαμάς» έχει ήδη απευθυνθεί σε φορείς και υψηλού οικονομικού επιπέδου παράγοντες για την κάλυψη των εξόδων αγοράς του ούτως ώστε εκεί να στεγαστεί μουσείο και κέντρο παλαμικών σπουδών. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι εκεί έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο ποιητής...
* Το περιοδικό (δε)κατα και ο ποιητής, «ψυχή» της Κοινωνίας των Δεκάτων, Ντίνος Σιώτης, αναλαμβάνουν συχνά πυκνά αρκετές πρωτοβουλίες για την προώθηση της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Σ' αυτό το πνεύμα εκδόθηκε φέτος -σε ετήσια βάση εδώ και τέσσερα χρόνια- ο τόμος «Ποιήματα του 2009» με επιμέλεια των ποιητριών Μαρίας Κυρτζάκη και Παυλίνας Παμπούδη. Το εγχείρημα έχει βρει ανταπόκριση από το αναγνωστικό κοινό της ποίησης, δεδομένης της αξίας του ως εγχειρίδιο αναζήτησης της τρέχουσας εκδοτικής παραγωγής. Δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο. Η ανθολόγηση γίνεται με βασική παράμετρο τη διάθεση αποτύπωσης του «τοπίου» από αντιπροσωπευτικά δείγματα του ποιητικού παρόντος όσο και την πεποίθηση ότι ο τόμος της κάθε χρονιάς θα αποτελέσει ενός είδους αλμανάκ στο προσεχές μέλλον για τους ερευνητές και φιλολόγους. Την πιο ειδική σχέση που μπορεί ν' αναπτύξει ο αναγνώστης του τόμου περιγράφεται στην εισαγωγή, όπου όντως διαβάζοντάς τον μπορεί κανείς να καταλήξει με ανακούφιση πως η ποίηση εξακολουθεί να σηματοδοτεί την άποψη ότι «είναι εκεί για να μας θυμίζει ότι είμαστε άνθρωποι».
* Στις νεαρότερες ποιήτριες οι οποίες εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια, με αξιοπρόσεκτη παρουσία (ήδη με το πρώτο-εισόδειο βιβλίο τους), συγκαταλέγεται η Ευτυχία Παναγιώτου. Η συλλογή της «μέγας κηπουρός» (Κοινωνία των Δεκάτων, 2007, σ. 44, τιμή: 5.09 ευρώ) θεωρήθηκε ολοκληρωμένη ποιητική πρόταση καθώς επιδίωξε την κινητοποίηση του αναγνώστη, τη «συνδιαλλαγή» με τον μικρόκοσμο που συνέθεσε με υλικό τις υπαρξιακές της αναζητήσεις αλλά και τα αισθητικά πρότυπά της σε πλήρη-εμφανή διάταξη και ισόρροπη αξιοποίηση. Στη δεύτερη συλλογή της («Μαύρη Μωραλίνα», Κέδρος 2010, σ. 72, τιμή: 9,50 ευρώ) γίνεται φανερή η ωρίμανση των «τρόπων» της σ' ό,τι αφορά τόσο τη διατύπωση του ποιητικού μηνύματος όσο την επιζητούμενη αναγραφή του προσωπικού στίγματός της ανάμεσα στο πολυδιάστατο σχήμα του παρόντος. Η κυπριακής καταγωγής ποιήτρια υφαίνει μια ποιητική σύνθεση (ιδού μια σαφής ένδειξη εξέλιξης της ιδίας και της γραφής της) με όρια, αιχμές αλλά και κρυφά σημεία προς ανακάλυψη από τον αναγνώστη που θα περιδιαβεί τη στιχουργία της. Κυρίαρχο μοτίβο ένα πρόσωπο, η Μαύρη Μωραλίνα. Ένα ενδεικτικό απόσπασμα (από το ποίημα Χάρισμα): «δεν είχαμε δει την ουτοπία; / τα πέλματά μας πυροδοτούσαν έκσταση, / χάραζε και χάναμε το φως μας. / μα όσο η μουσική το πάτωμα έκαιγε και οι ήχοι / τα μέσα μας άναβαν, / τόσο τα πλήθη γύρω πάγωναν, ο ουρανός σκοτείνιαζε, / και τότε ένας αγκώνας ρίχτηκε να μας χωρίσει […]».
* Στο πνεύμα των αντίστοιχων ιταλικών βραβείων ποίησης, με τοπικό χαρακτήρα, σχεδιάζεται η προκήρυξη της ετήσιας απονομής του Βραβείου «Μαρία Πολυδούρη» στην Καλαμάτα. Στόχος είναι η ανάδειξη πραγματικών ταλέντων, η επισήμανση και προώθησή τους στον λογοτεχνικό κόσμο. Το εγχείρημα συνυπογράφουν ο Δήμος Καλαμάτας, η κοινωφελής επιχείρηση «Φάρις» και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Μεσσηνίας, που θα κάνουν την απονομή κατά τη διάρκεια των «Πολυδούρειων» εκδηλώσεων στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα (φέτος, στις 19 Μαρτίου). Εκ των πραγμάτων, το βραβείο πρόκειται να λάβει κύρος στις επόμενες διοργανώσεις του, όταν κριθεί θεσμικά τόσο από τις αποφάσεις της κριτικής επιτροπής όσο και από την αποδοτικότητα, την ευεργετική επίδραση που θα έχει στα βήματα των πρωτοεμφανιζόμενων δημιουργών.
Commenti