castello di Coron (foto di Silio D'Aprile)
Του Βασίλη Ρούβαλη
Το κάστρο της Κορώνης είναι το σήμα κατατεθέν για τους σημερινούς κατοίκους της, για την Ιστορία της Μεσσηνίας, για τους επισκέπτες της. Όταν ο άγνωστος στιχοπλόκος του «Χρονικού του Μορέως», κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ., ανέφερε τη μικρή καστροπολιτεία ως παρηκμασμένη, δεν φανταζόταν βεβαίως κατά τους επόμενους αιώνες την ακμή και την αυξημένη σημασία που προσέλαβε στους ναυτικούς κι εμπορικούς δρόμους της ανατολικής Μεσογείου.
Η σημερινή κατάσταση της Κορώνης και του κάστρου της μοιάζει πολύ με την προ εννέα αιώνων κατάσταση: η πολίχνη φθίνει από την άγνοια και την αδιαφορία ως ένας οικισμός ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα, τουριστικοποιείται και αλλοιώνεται η φυσιογνωμία του με σταθερούς ρυθμούς, ενώ το κάστρο παραμένει ένα μνημείο που συγκεντρώνει το θολό βλέμμα ημετέρων και υμετέρων καθώς είναι λίγο-πολύ άγνωστη η πραγματική του αξία.
Κι αν για την Κορώνη έχουν γραφεί και συζητιούνται πολλά, το κάστρο παραμένει στο περιθώριο του ενδιαφέροντος. Μεσαιωνικό, με σποραδικά βυζαντινά στοιχεία, μερικές προσθήκες και αλλοιώσεις από την οθωμανική περίοδο και κυρίαρχη τη βενετική του ταυτότητα, το κορωναίικο κάστρο έχει πολλά να διηγείται στους επισκέπτες του.
Κατά καιρούς έχουν υπάρξει υποσχέσεις για τη διάσωσή του. Τα λόγια έχουν μετουσιωθεί σε λίγες σωστικές επεμβάσεις, άλλοτε με σοβαρό, επιστημονικό γνώμονα κι άλλοτε με προχειρότητες και μάλλον επικίνδυνες πρωτοβουλίες από μη ειδικούς. Η αστική ανάπτυξη περασμένων δεκαετιών με τη χρήση-απόσπαση δομικών υλικών από την τοιχοποιία του, οι αναπόφευκτες φθορές από τους κατοίκους (την εποχή που το κάστρο είχε πραγματικό πληθυσμό που οι παλαιότεροι θυμούνται αμυδρά τέτοιες εικόνες…), οι ναζιστικές απόπειρες ανατίναξής του αλλά και οι καταστροφές που εξακολουθούν να προκαλούν διάφορα φυσικά αίτια (θάλασσα, σεισμοί), έχουν φέρει την κατάσταση στο μη περαιτέρω.
Φαίνεται, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει βούληση από κανέναν επίσημο δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα για τη διάσωση, την επανάχρηση και την ανάδειξη αυτού του εξαιρετικού μνημείου. Κι αν κάποιοι λίγοι περιπατητές του εξακολουθούν να το τριγυρίζουν με μάτια ορθάνοιχτα, άλλοτε κοιτάζοντας τη ρεαλιστική αλήθεια κι άλλοτε, ως ονειροπόλοι, ανατρέχουν μαζί του σ’ ένα παρελθόν γεμάτο ιστορικά και μυθικά πρόσωπα, με παλμό και φαντασία, ετούτο δεν αρκεί. Χρειάζεται περισσότερη και ουσιαστικότερη επέμβαση. Προτού να είναι αργά. Ή όταν διάφοροι αυτόκλητοι κριτές και αξιολογητές κάνουν λόγο για την αναπόφευκτη καταστροφή εφόσον οι ίδιοι δεν ανέλαβαν –με το αζημίωτο, συνήθως- τη διάσωσή του…
*Το παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στην τακτική μηνιαία στήλη "Επιστρέφοντας στην Κορώνη", στο τρέχον φύλλο (Μάιος 2009) της εφημερίδας "ΔΡΑΣΗ", η οποία εκδίδεται και διανέμεται στην Κορώνη Μεσσηνίας
Commenti