Χωρίς λόγια / Περιπλάνηση

Η πόλη έχει αγριέψει από τον φόβο του τίποτε... Παρατηρώ μερικούς νεαρούς που κάτι ψελλίζουν για αλβανόφατσες δείχνοντας προς τη γωνία της οδού Τροίας και Πατησίων. Κινούνται απειλητικά προς εκείνη την κατεύθυνση. Τα πρόσωπά τους αποτυπώνουν ένα μίσος χωρίς πυξίδα. Ο δρόμος φαίνεται άδειος, ακούγονται βήματα βιαστικά ν' απομακρύνονται.  

Τα παράθυρα των ξεφτισμένων πολυκατοικιών μοιάζουν ερμητικά όπως σε παλιό πόλεμο. Τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα σε συνδυασμό με τα στενά μπαλκόνια και το αποψινό μισοφέγγαρο δημιουργούν ένα ανέμπνευστο σκηνικό για την αίσθηση της παρακμής. Λίγο πιο πέρα, στην Κοδριγκτώνος, στη γωνία με την 3ης Σεπτεμβρίου, στέκεται ακόμη εκείνο το τριώροφο νεοκλασικό. Είχα χρόνια να περάσω. Άλλοτε, με άλλους εαυτούς, έκανα πότε πότε μικρές μοναχικές βόλτες οδηγώντας και κοιτάζοντάς το κλεφτά, με διάθεση στοργική. Τώρα πια δεν έχει στο ισόγειο το κατάστημα με τα άνθη, όπως συνέβαινε προπολεμικά. Η πρόσοψή του παραμένει ίδια, ωστόσο, κρίνοντας από τις τοτινές φωτογραφίες. Το σπίτι της οικογένειας του ποιητή-φιλοσόφου Γιώργου Σαραντάρη στέκεται ανάμεσα σε μνήμες και αμνησίες, και σε παράλογες στιγμές, σαν παραζαλισμένο και τριγυρισμένο από φθηνά τσιμεντένια κουτιά, ένα μνημείο σε μετρήσιμο λήθαργο μεταξύ χρόνου που συνέβη και χρόνου που θα συμβεί επαναληπτικά, μονότονα, ρυθμικά. Όπως η ζωή όλη... Σ' αυτό το σπίτι πέρασε λίγα χρόνια ο Σαραντάρης, αυτή η άγια μορφή της ελληνικής ποίησης στον 20ό αιώνα - μια σπάνια φιγούρα πνευματικού ανθρώπου ή ακόμη, ενός καθάριου εισηγητή ποιητών, σαν τον Ελύτη, που αργότερα κρίθηκαν σπουδαίοι. Εδώ ερχόταν ο Καπετανάκης και ο Δρίβας, οι άλλοι φίλοι του να τον συναντήσουν ή να τον πάρουν στις μεγάλες βόλτες του αθηναϊκού κέντρου. 

Στα επόμενα γκρίζα στενά υπάρχουν ένας άδειος από σινεφίλ πελάτες κινηματογράφος, μερικά μπαρ με έντονες νέον ταμπέλες και με σκούρες κουρτίνες στα τζάμια για τις κινούμενες σκιές στα ενδότερά τους, κάποιες μικρές αρχιτεκτονικές οάσεις (νεοκλασικά και δείγματα του ελληνικού μοντερνισμού), οι ταπεινές -και τρομώδεις- είσοδοι μπουρδέλων, τα φτηνά καταστήματα με ταμπέλες στις γλώσσες των μεταναστών που ζουν σ' αυτόν τον άγνωστο, χαώδη μικρόκοσμο. Αντίστιξη: η κομψή, μαύρη μεταλλική με λευκό σκαλισμένο μάρμαρο είσοδος της κατοικίας Σαραντάρη θα μπορούσε να θεωρηθεί πύλη ενός αλλόκοτου παραδείσου. Rivivo in molte cose a causa di te, θα μπορούσε να λέει ο Giorgio Sarandari ως ιταλόφωνος (και παραδόξως ως μη ελληνόφρων με την έννοια που υπερασπιζόταν ο Παλαμάς και ο συγκαιρινός κύκλος του) και κυρίως ως ένας σταθερός υπερασπιστής της poesie pure στις λέξεις και στη ζωή. 

Τώρα τα βήματα στην οδό Κοδριγκτώνος γίνονται πιο αργά για να διευκολύνουν το βλέμμα. Ένας συναγερμός μοτοσικλέτας χτυπάει στωικά... είναι επαναλαμβανόμενος κι εκνευριστικός που ξυπνάει τους γείτονες. Το σκουπιδιάρικο ακούγεται ήδη από την Αχαρνών. Ένα ζευγαράκι μαθητών φιλιούνται με κλειστά μάτια στα διπλανά σκαλοπάτια αδιαφορώντας για κάθε τι που κινείται ή απηχεί ανθρώπινη παρουσία... Εδώ, στο κέντρο, πριν από μερικές εβδομάδες, κανένας δεν τολμούσε εδώ ν' αναπνεύσει βαθιά εξαιτίας των δακρυγόνων και της ακροδεξιάς κοινωνίας. 

Ποιος ποιητής θα υψώσει τη φωνή του επιτέλους; αναρωτιόταν ταιριαστά η Μαρίνα Τσβετάγιεβα. Ο Σαραντάρης αδιαφόρησε για τους ψευδείς πολιτικούς ηγέτες της εποχής του - το πλήρωσε ετούτο, με τη ζωή του όμως. Αλλ' έγραψε για τη γυναίκα ως ιδέα, ως θυμικό και ως διάσταση. Κι έγραψε ακόμη για τα πουλιά, το φως του ήλιου, την αμφίδρομη διαδρομή της ύπαρξης (εντός κι εκτός της σάρκας), τη νοηματοδότηση του ονείρου, την αξία της αγάπης, τη διαρκή νίκη της θάλασσας στα σωθικά, την πίστη στην πίστη. 

Το σπίτι της οδού Κοδριγκτώνος 42Α στέκεται όρθιο. Ας μην το ξεχνάμε ετούτο...