Βραβεία: επιβεβαίωση ή παρότρυνση;

Τον σκεπτικισμό επανέφερε η προχθεσινή απονομή των λογοτεχνικών βραβείων του περιοδικού «Διαβάζω» σ' ό,τι αφορά το δούναι και λαβείν της υπόθεσης, τη γενικότερη χρησιμότητα του θεσμού, που υποτίθεται ότι προάγει την ποιότητα και την εμπορικότητα της εκδοτικής παραγωγής.

Και πρέπει να επισημανθεί ότι η νυν και αεί λογική των βραβείων περιέχει την επισήμανση, την ανάδειξη των βιβλίων όσο και των συγγραφέων τους. Κρίνοντας, όμως, από τους καταλόγους που καταρτίζονται κατά καιρούς όσο και ακούγοντας τα σχόλια μεταξύ των εμπλεκομένων, αναρωτιέται κανείς για τη θεσμική αντίληψη που έχουν αρκετοί -τα βραβεία δίνονται βάσει επετηρίδας ή με συντεχνιακά κριτήρια. Την ίδια στιγμή που το κοινό συχνά τους επιφυλάσσει μια αδιάφορη υποδοχή.

Η προχθεσινή βράβευση από το «Διαβάζω» του Αντώνη Σουρούνη ή του Μένη Κουμανταρέα σημαίνει κυρίως επιβεβαίωση της παρουσίας τους στα ελληνικά γράμματα. Το ζητούμενο πάντως είναι διαφορετικό: διότι εάν η αξία και η διαδρομή συγγραφέων με σημαντικό έργο χρειάζεται πρόσθετη ενίσχυση, οι νεότεροι συγγραφείς έχουν ακόμη περισσότερο ανάγκη την ενθάρρυνση, την ώθηση, ίσως και την παρότρυνση μέσω ενός βραβείου. Το κύρος δεν προέρχεται εξάλλου από το χρηματικό έπαθλο (στην περίπτωση του «Δ» είναι 2.500 ευρώ συν 2.000 ευρώ από τον ΟΣΔΕΛ) ούτε από τα διαφημιστικά «κόκκινα ζωνάρια» στα εξώφυλλα των βιβλίων. Ο συγγραφέας χρειάζεται το νοερό διάλογο με τον αναγνώστη, την πριμοδότηση της έμπνευσης, το δημιουργικό ρίσκο για την επόμενη δουλειά που θα εκδώσει χάρη σε μια τιμητική διάκριση.

Ας σημειωθεί ότι προϋπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας (τα φετινά θα ανακοινωθούν το φθινόπωρο), πρόσφατα απονεμήθηκε για πρώτη φορά βραβείο του περιοδικού «Να ένα μήλο», ενώ αναμένεται και ένα ακόμα καινούργιο βραβείο από το περιοδικό «Δέκατα». Ωστόσο, το αιτούμενο -για κάθε κριτική επιτροπή- συνοψίζεται στην ανατροπή, την τόλμη, το στοίχημα που μπορεί να βάλει. Μοιάζει με το ερωτικό φιλί. Το δίνεις ή δεν το δίνεις, δηλαδή κερδίζεις ή χάνεις... Αλλιώτικα, είναι φιλί θανάτου.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ rouvalis@enet.gr

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/04/2007