Bloggers: δαίμονες ή άγγελοι;

Ο κόσμος των ιστολογίων (αγγλιστί blog) αποτελεί νέο πεδίο ενδιαφέροντος για όσους σερφάρουν στο Διαδίκτυο. Αποδεικνύεται γοητευτικός, είναι πρόσφορος για εξερεύνηση, παγιώνει νέους κώδικες επικοινωνίας. Παρ' ότι το μειονέκτημα των ιστολογίων βρίσκεται στην απρόσωπη φύση τους, πλεονεκτούν στην αμεσότητα, την υπόσχεση της ανεξαρτησίας έκφρασης, το διαλεκτικό χαρακτήρα τους. Μία από τις πρώτες ελληνικές εκδόσεις επί του θέματος, η μελέτη «Blog, ειδήσεις απ' το δικό σου δωμάτιο» του Μανώλη Ανδριωτάκη (εκδόσεις «Νεφέλη»), αποτελεί μια καλή προσπάθεια παρακολούθησης των ραγδαίων εξελίξεων που διαδραματίζονται μέσα από τις οθόνες των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Ζώντας στην εποχή της τεχνολογικής ευμάρειας, των υψηλών ταχυτήτων μετρήσιμων σε megabites και της αγωνιώδους -όπως αποδεικνύεται- ανάγκης για πληροφορία και επικοινωνία, τα ιστολόγια αφήνουν αντιφατικές εντυπώσεις σ' όλους όσοι εισέρχονται σε αυτά, υπογράφουν τη γνώμη τους, επικοινωνούν με άλλους μπλόγκερ. Μάννα εξ ουρανού ή αποδιοπομπαίος τράγος;

Ο 33χρονος συγγραφέας υποστηρίζει τη θετική πλευρά του ζητήματος. «Τα ιστολόγια είναι δωρεάν μέσα ενημέρωσης, επικοινωνίας, ψυχαγωγίας», λέει. «Δεν χρειάζεται να εγκριθούν από κάποιον αρχισυντάκτη, προσεγγίζουν το παγκόσμιο κοινό, είναι ανοιχτά στον άμεσο σχολιασμό». Ταυτόχρονα θεωρεί δεδομένη την «ανησυχία» των παραδοσιακών ΜΜΕ, καθώς «βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεγάλη ευκαιρία: τα ΜΜΕ, κύριος μοχλός ιδεολογικής επιρροής αλλά και προπαγάνδας, απειλούνται από τους καταναλωτές τους, που μπορούν τώρα να γίνουν οι ίδιοι παραγωγοί περιεχομένου». Σ' αυτή την άποψη μπορεί κανείς να συμπληρώσει την κοινωνική, ψυχολογική αλλά και πολιτική πτυχή των ιστολογίων, τις παραμέτρους που δημιουργούνται, την κουλτούρα που υποθάλπεται στο ηλεκτρονικό ξεφύλλισμά τους. Ο Μανώλης Ανδριωτάκης παρατηρεί ότι τα ιστολόγια είναι «μέσον αποτελούμενο από τους ίδιους τους χρήστες του» και πιστεύει πως «αυτή τη στιγμή υπάρχει φόβος και μια γενικευμένη αμηχανία, που την εκμεταλλεύονται και την εντείνουν όσο μπορούν τα παραδοσιακά ΜΜΕ. Οι περισσότεροι, βέβαια, ιστολόγοι αναπαράγουν κυρίως τα ιδεολογήματα και τις ειδήσεις που τους παρουσιάζουν τα κατεστημένα μίντια. Σταδιακά, όμως, όσο εμπεδώνεται η εκπληκτική δύναμη αυτού του μέσου, βλέπουμε όλο και πιο ενδιαφέρουσες χρήσεις. Ενδεχομένως στο μέλλον να υπάρξει και κάποια πόλωση».

- Είναι λογικό να δημιουργούνται προσδοκίες για πολυφωνία, ελευθερία διακίνησης ιδεών, προσβάσεις. Ωστόσο, ήδη γίνεται λόγος για καθοδηγούμενα ιστολόγια, ανατροπή και διάσπαση του χαρακτήρα του μέσου.

«Η ελευθεριακή και δημοκρατική φύση του Μέσου είναι δεδομένη. Οπως βέβαια είναι και η παθολογία του. Οι δαίμονες έχουν παρεισφρήσει στο Διαδίκτυο από καιρό: ανώνυμοι ιστολόγοι που υβρίζουν και καταστρέφουν το διάλογο, εταιρείες που δημιουργούν ψευδοϊστολόγια, ΜΜΕ που προσπαθούν να απαξιώσουν το φαινόμενο. Για να αποφύγουμε ακόμα πιο βίαιες εκτροπές πρέπει να συμφωνήσουμε σε μια πλατφόρμα δεσμεύσεων, σ' έναν "κώδικα εικονικής κυκλοφορίας". Φανταστείτε το οδικό δίκτυο χωρίς κανόνες και σήμανση...».

- Η γρήγορη ανάπτυξη των ιστολογίων σηματοδοτεί αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης των μέσων ενημέρωσης, της κριτικής αντίληψης, της επικοινωνίας; Ηδη στην Ελλάδα οι μπλόγκερ έχουν ξεπεράσει τους επτά χιλιάδες...

«Οι μεγάλες επιχειρήσεις παγκοσμίως δεν θα αφήσουν το μέσον στα χέρια της λαϊκή χρήσης. Θα το περιχαρακώσουν, θα το οικειοποιηθούν, θα το διαστρεβλώνουν, θα το γεμίσουν διαφημίσεις κι εξαρτήσεις, και στο τέλος θα το καταστήσουν ένα εντελώς προβλέψιμο εμπόρευμα. Αν οι ιστολόγοι, ως υπερασπιστές της ανεξαρτησίας, δεν συνάψουμε "συλλογικά ιστολογικά μέσα", ακόμα μια ευκαιρία αντιπρότασης θα έχει χαθεί».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 22/03/2007