Ετούτα τα πρώιμα κείμενα, δημοσιευμένα στο τομίδιο «Ο αδιάφορος και άλλα κείμενα» (εκδόσεις «Κασταλία») αναδεικνύουν τη λογοτεχνική προσωπικότητα του συγγραφέα του μυθιστορήματος-ποταμού «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο».
Ο Μαρσέλ Προυστ ξεδιπλώνεται στην προκειμένη περίπτωση παρουσιάζοντας τα θέματα που διέτρεξαν το κατοπινό έργο του ενώ, ταυτόχρονα, αποκαλύπτεται η αφηγηματική δεινότητα και το στοχαστικό βάθος του. Επί παραδείγματι, μιλώντας για τη δυνατότητα της φύσης να επηρεάζει τον λογοτέχνη, να του διδάσκει τα μυστικά της ζωής ώστε ν' αποφεύγει την ασάφεια, σημειώνει ότι «εφ' όσον πρόκειται για την αληθινή ώρα της τέχνης της φύσης, παρ' όλο που λάμπει τόσο απαλά πάνω σε όλους, η φύση, χωρίς κανένα νεολογισμό εδώ και τόσους αιώνες, του δίνει φως με το σκοτάδι και παίζει αυλό με τη σιωπή».
Μικρά κι απολαυστικά τα αποφθέγματα που προκύπτουν για τον αναγνώστη: ο Προυστ γίνεται καταγγελτικός, αστεΐζεται ή μάλλον ειρωνεύεται σύγχρονους φορείς της λογοτεχνίας που εκείνος δεν θεωρεί ότι προάγουν την αλήθεια της, αναφέρεται εξομολογητικά στα ερωτικά πάθη του αλλά και στη δύναμη των αισθητηρίων γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νεαρός συγγραφέας εκδίδει αυτά τα κείμενα («Ο αδιάφορος», «Πριν νυχτώσει», «Κατά της ασάφειας», «Ανάμνηση») στο χρονικό διάστημα τεσσάρων χρόνων (1893-1896) από τις στήλες του περιοδικού «Revue Blance».
Η πρόζα του πράγματι μοιάζει ν' ακονίζεται εδώ καθώς διαθέτει την κατοπινή ευφράδεια, αμεσότητα κι ευκρίνεια. Κι αξίζει επίσης να διαβαστεί από εκκολαπτόμενους συγγραφείς αφού, ως επί το πλείστον, διαθέτουν φιλοπερίεργη διάθεση όσο και την ανάγκη ν' αντλήσουν σημεία αναφοράς σε κλασικούς ομοτέχνους τους. Και προτείνει: «Είναι ώρα να επανέλθουμε στο λάθος της αισθητικής που μου φαίνεται ότι αρνείται το ταλέντο σε τόσους πρωτότυπους νεαρούς, αν το ταλέντο είναι πραγματικά κάτι παραπάνω από την πρωτοτυπία του ταμπεραμέντου, εννοώ τη δύναμη να περιορίζεις ένα πρωτότυπο ταμπεραμέντο στους νόμους της τέχνης, στην αέναη ιδιοφυΐα της γλώσσας...».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ rouvalis@enet.gr
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 19/01/2007
Commenti