Η ημερομηνία-ορόσημο του 1204, με την είσοδο των Δυτικών χριστιανικών δυνάμεων στην αποδυναμωμένη και πολιτικά σαθρή Κωνσταντινούπολη, αποτέλεσε την απαρχή για μια σειρά αλλαγών στο βυζαντινό κόσμο. Η Δ' Σταυροφορία, όπως εξελίχθηκε από τους πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές της, υπήρξε ρυθμιστής των ευρωπαϊκών πραγμάτων με προφανείς επιδράσεις στη σημερινή γεωπολιτική κατάσταση της γηραιάς ηπείρου.Η μονογραφία του Γιώργου Καραμπελιά «1204, Η διαμόρφωση του νεώτερου ελληνισμού» (εκδόσεις «Εναλλακτικές Εκδόσεις») συνηγορεί στον ευρύτερο διάλογο περί των συνεπειών αφ' ενός για το ανατολικό κράτος, με όλες τις καταστροφές αλλά και τις γόνιμες ακίδες που προσυπέγραψαν την ταυτότητα του Ελληνισμού, αφ' ετέρου για τους Δυτικούς μονάρχες ως προς την εξέλιξη των κατοπινών αυτοκρατοριών και εθνών-κρατών έως σήμερα. Ο συγγραφέας του τόμου επιδιώκει τη δημιουργία νέων προϋποθέσεων για προβληματισμό και διάλογο γύρω από την πρόσληψη, σε επίπεδο επιστημονικό ή και ιστοριοδιφικό, του Βυζαντίου, της οντότητάς του αλλά και του διαδεδομένου «φαντασιακού μορφώματος» (όπως επισήμανε ο καθηγητής Μιχάλης Μερακλής στην προχθεσινή παρουσίαση-εκδήλωση στην κατάμεστη αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου).
Η σχετική βιβλιογραφία συνεχώς διογκώνεται, με την αρωγή ειδικών επιστημόνων τόσο από την Ελλάδα όσο και από το σλαβικό κόσμο ή και την ευρωπαϊκή Δύση, κι ως εκ τούτου είναι φυσική η αντιπαράθεση-αντιπαραβολή απόψεων και οπτικών γωνιών θέασης της υπερχιλιόχρονης αυτοκρατορίας. Ο Γιώργος Καραμπελιάς, όπως επισήμαναν όλοι οι ομιλητές εξάλλου (Μ. Γλέζος, Δ. Κωνστάντιος, Μ. Στεφανίδης, Στ. Σταυρόπουλος), θίγει με ορθές βάσεις τις αρχές διαμόρφωσης του νέου Ελληνισμού, καθώς σημειώνει το διακύβευμα της εθνικής συνείδησης (τόσο με την πρόσκαιρη κατάκτηση του 1204 όσο και με την κατάλυση του 1453), της αδιάλειπτης πορείας του Ελληνισμού μέσα από τη γλώσσα, τις τέχνες, την πνευματική δημιουργία αλλά και τις «παραφυάδες» που προέκυψαν στη συνέχεια (η συμβολή των λογίων στην Αναγέννηση, το Πριγκιπάτο Αχαΐας και το Δεσποτάτο του Μορέως, η βενετοκρητική άνθηση σε ζωγραφική, ποίηση και θέατρο).
Κι αν ο Μ. Μερακλής σημείωσε το πολύπτυχο ζητούμενο που προκύπτει από την έρευνα του συγγραφέα (με τον ιδιαίτερα προσεγμένο βιβλιογραφικό κατάλογο της έκδοσης), ο διευθυντής του μουσείου Δ. Κωνστάντιος έκανε λόγο για επιφυλάξεις επί ορισμένων πραγματευόμενων θεμάτων, εννοώντας προφανώς -ίσως πρόκειται για το πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο του βιβλίου- τη συζήτηση γύρω από το Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο, με αντικρουόμενες αλλά εξίσου σεβαστές απόψεις από τον επιστημονικό κόσμο...
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΟΥΒΑΛΗΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/01/2007
Commenti
Όχι πως δεν είναι ένα βιβλίο ενδιαφέρον, αλλά, σε κάθε σελίδα σχεδόν, είναι εμφανής η μονομέρεια του συγγραφέα.
Ο Καραμπελιάς είχε ήδη ένα σχήμα διαμορφωμένο στο μυαλό του και στο σχήμα αυτό προσπάθησε να χωρέσει το θέμα του - είτε χωρούσε είτε όχι.
Επειδή στην καλύβα ασχοληθήκαμε πολύ τις τελευταίες μέρες με το 1204 και τα παρεκλόμενα (δυστυχώς, όχι πάντα με την ουσία) με την άδειά σου, αγαπητέ πατριώτη, θα βάλω ένα σύνδεσμο στο παρόν ποστ.
εννοώ