Πέτρος Μάρκαρης για τον "Βασικό Μέτοχο"

Το καινούργιο βιβλίο του Πέτρου Μάρκαρη «Βασικός Μέτοχος» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, παρουσιάζει το Βιβλιοπωλείο IANOS την Τρίτη 11 Ιουλίου στις 20.00, στο χώρο εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου (Σταδίου 24).

Ο συγγραφέας συζητά με τον δημοσιογράφο Βασίλη Ρούβαλη για το νέο του μυθιστόρημα, διαβάζει αποσπάσματα και υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου του.

Ο Βασικός Μέτοχος είναι το τέταρτο μυθιστόρημα του Μάρκαρη με ήρωα πάντα τον αστυνόμο Κώστα Χαρίτο. Τα καλά νέα του έρχονται ένα-ένα. Τα κακά όλα μαζί. Δεν προλαβαίνει να χαρεί το διδακτορικό της Κατερίνας, της κόρης του, και αυτή πέφτει θύμα τρομοκρατικής ενέργειας. Άγνωστοι καταλαμβάνουν ένα πλοίο έξω από τη Σούδα και κρατάνε ομήρους τριακόσιους επιβάτες. Ο Χαρίτος τρέχει στην Κρήτη για να παρακολουθήσει από κοντά την επιχείρηση διάσωσης των ομήρων. Την ίδια στιγμή όμως, ένας μανιακός στην Αθήνα αρχίζει να σκοτώνει διαφημιστές στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Ο Χαρίτος επιστρέφει στην Αθήνα και προσπαθεί να ανακαλύψει και να συλλάβει το δολοφόνο, που θέλει να τινάξει το τηλεοπτικό σύστημα στον αέρα , ενώ το μυαλό του είναι στην Κρήτη, κοντά στην κόρη του.

Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο Η ιστορία του Αλή Ρέτζο. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή θεατρικών έργων, κινηματογραφικών σεναρίων και τηλεοπτικών σειρών, καθώς και με μεταφράσεις λογοτεχνικών και θεατρικών έργων. Τα προηγούμενα μυθιστορήματά του –Νυχτερινό δελτίο, Άμυνα ζωής, ο Τσε αυτοκτόνησε- έχουν μεταφραστεί και κυκλοφορούν με μεγάλη επιτυχία στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Τουρκία, την Αγγλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Μετέφρασε και σχολίασε και τα δύο μέρη του Φάουστ του Γκαίτε.

Ο αστυνόμος Χαρίτος κυνηγά τρομοκράτες

Του ΒΑΣΙΛΗ ΡΟΥΒΑΛΗ

Η κόρη του αστυνόμου Χαρίτου συλλαμβάνεται ως όμηρος από αγνώστους τρομοκράτες στα Χανιά. Τα διαφημιστικά μηνύματα προκαλούν τη θυμηδία σε κάποιους καταναλωτές ώστε κάποιος ν' αποφασίζει να σκοτώσει έναν εκπρόσωπο του κλάδου. Ο ήρωας του Πέτρου Μάρκαρη, γνωστός από τα προηγούμενα αστυνομικά μυθιστορήματά του, επανέρχεται στη δράση δριμύτερος: πάντοτε μπερδεμένος έστω κι αν οξυδερκής, μονίμως στωικός αλλά ωστόσο απαιτητικός, επί της ουσίας υπάλληλος της Δίωξης Ανθρωποκτονιών με μεγάλες δυνατότητες στοχαστή και σχολιαστή της ελληνικής καθημερινότητας.

Το βιβλίο του με τίτλο «Βασικός μέτοχος» (εκδόσεις «Γαβριηλίδης») αποτελεί καθρέφτη του σύγχρονου ελληνικού εποικοδομήματος που περιέχει -ευφάνταστα- τις δοσοληψίες τής κάθε είδους εξουσίας, την κοινωνική διαπλοκή, τις ιδεοληψίες επωνύμων κι ανωνύμων, την αποστασιοποίηση όλων όσοι έχουν απηυδήσει.«Παλιομοδίτης μπάτσος»«Ο Χαρίτος κινείται στη σύγχρονη πραγματικότητα. Προσπάθησα να σκιαγραφήσω την προσωπικότητά του αποφεύγοντας εύκολα σχήματα», εξηγεί ο συγγραφέας χαμογελώντας. Ο ήρωάς του μοιάζει να έχει ξεφύγει από τα κακοβαμμένα, βρώμικα και μονίμως τσικνισμένα από καφέδες και τσιγάρα γραφεία της ΕΛ.ΑΣ., που όμως έχει ευαίσθητη ψυχολογία, παρατηρητικότητα, φιλομαθή διάθεση. Τα προσόντα του αμφισβητούνται εμμέσως, αφού διατηρεί σταθερά το προφίλ του παλιομοδίτη μπάτσου, ενώ γνωρίζει ότι οι ανώτεροί του καρπώνονται πάντοτε τις επιτυχίες και του αποδίδουν τις αποτυχίες. Ωστόσο, οι δυσκολίες δεν τον πτοούν αλλά τον τρέφουν. Η κόρη του είναι όμηρος τρομοκρατών: «Το δράμα για τον Χαρίτο είναι προσωπικό αφού, συν τοις άλλοις, πρόκειται για την "κόρη μπάτσου", ενώ στη συνέχεια καλείται να διαλευκάνει τη δολοφονική επίθεση ενός μανιακού στην Αθήνα εναντίον ανθρώπων των ΜΜΕ».

Για μία ακόμη φορά ο Πέτρος Μάρκαρης χρησιμοποιεί την απλή αφήγηση για να υπαινιχθεί σημαντικές αλήθειες. «Χαρακτηρίζω το βιβλίο μου πολιτικό και είναι προφανής η κοινωνική ματιά μου στο ζήτημα της τρομοκρατίας. Δεν "ακουμπάω" τη "17 Νοέμβρη", αλλά την τρομοκρατική επίθεση του Αμπού Νιντάλ στο ιταλικό κρουαζιερόπλοιο "Ακίλε Λάουρο" πριν από είκοσι χρόνια», διευκρινίζει. Στην εξέλιξη του αστυνομικού μύθου οι Αμερικανοί πράκτορες εξιτάρονται, οι τρομοκράτες κρατούν τους τριακόσιους επιβάτες του πλοίου της γραμμής σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διεκδικήσουν την ύπαρξή τους στο κατεστημένο. Η τρομοκρατική ενέργεια, ωστόσο, δεν αρκεί για να κινητοποιήσει την κοινή γνώμη. Αυτό συμβαίνει μόλις διαταράσσεται ο μικρόκοσμος της τηλεόρασης, των «δημόσιων προσώπων», των διαφημιστικών και άλλων εταιρειών. «Οι δύο ιστορίες αναπτύσσονται παράλληλα, αλλά στην πορεία ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι συμπίπτουν...». Αντλώντας αναφορές από γεγονότα της ειδησεογραφίας, ο 69χρονος συγγραφέας πλάθει μη υπαρκτά πρόσωπα στην εξέλιξη της ιστορίας. «Τα στοιχεία των υποθέσεων, οι πολιτικές δηλώσεις, τα ρεπορτάζ από τρομοκρατικά χτυπήματα και από το αστυνομικό δελτίο είναι πραγματικά. Κι αυτό γιατί θέλω να δείχνω στα βιβλία μου ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά ή ότι, δυστυχώς, τα πράγματα συμβαίνουν στη ζωή και με αυτό τον τρόπο...».

Κοινός παρονομαστής και στοιχείο εκκίνησης για το αναγνωστικό ενδιαφέρον είναι ένα παλιό γερμανικό όπλο «Λούγκερ» (από αυτά που εξακολουθούν να υπάρχουν εν αφθονία στην Κρήτη...) που συμβάλλει στο πνεύμα της αναζήτησης όχι μόνο των δολοφόνων αλλά και της ρίζας για μια σειρά από δεδομένα του ελληνικού μεταπολεμικού φαινομένου. «Οντως, αυτό συμβαίνει γιατί και στον "Βασικό μέτοχο" επιδιώκω να ξεκινώ από το σημερινό παρόν και να επιστρέφω στο παρελθόν», απαντάει ο Πέτρος Μάρκαρης. «Είναι συνθετικό βιβλίο. Στόχος μου είναι να περνάει ευχάριστα ο αναγνώστης αλλά και να βλέπει έναν καθρέφτη της πραγματικότητάς του. Αυτό προσπαθώ να το πετύχω με ένα τέχνασμα: πρέπει να συμβαίνει κάτι, να υπάρχει δράση σε κάθε περιγραφή. Διότι, αναμφίβολα, ζούμε σε κοινωνία που είναι σαθρή, πολιτικά ξεφτιλισμένη, επιρρεπής σε κάθε είδους επίθεση. Και είναι η αιτία για την απουσία πολιτικής σκέψης και πολιτικού λόγου στην Ελλάδα. Εκεί θέλω να καταλήξει το μυθιστόρημα. Τα πράγματα πρέπει να τα λέμε με το όνομά τους. Και γράφω αυτά που θέλω να πω...».

Ο «Βασικός μέτοχος» συμπληρώνει μια τετραλογία με τα προηγούμενα μυθιστορήματά του («Νυχτερινό δελτίο», «Αμυνα ζώνης», «Ο Τσε αυτοκτόνησε» - όλα στις εκδόσεις «Γαβριηλίδης»). Συμφωνεί με την άποψη ότι σήμερα ο συγγραφέας οφείλει να έχει στο νου του ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, αυτό το οποίο προέρχεται από διαφορετικό κοινωνικό και γλωσσικό περιβάλλον. «Οι Ελληνες αναγνώστες δεν διαφέρουν από τους Γερμανούς, τους Γάλλους, τους Ισπανούς ή τους Ιταλούς αναγνώστες μου. Γι' αυτό το λόγο οι εκδοτικοί οίκοι του εξωτερικού που κυκλοφορούν τα βιβλία μου σ' αυτές τις χώρες δεν προβαίνουν σε σημαντικές αλλαγές πλην κάποιων πραγματολογικών στοιχείων που είναι προφανές ότι δεν είναι γνωστά με λεπτομέρειες από χώρα σε χώρα». (Ο «Βασικός μέτοχος» ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει άμεσα στη Γερμανία από τις εκδόσεις «Diogenes».)

Ομως, δηλώνει έτοιμος ο Πέτρος Μάρκαρης για την επόμενη περιπέτεια του αστυνόμου Χαρίτου: «Δεν ξέρω πού θα φτάσει ο ήρωάς μου. Υποθέτω, μέχρι να συνταξιοδοτηθεί. Ωστόσο, μπορώ να σας πω ότι την επόμενη φορά ο Χαρίτος θα μετακομίσει στην Τουρκία, θα εμπλακεί σε ιστορίες με ντόπιους κλέφτες κι αστυνόμους. Κι αυτό το κάνω, μόνο και μόνο, επειδή γεννήθηκα στην Κωνσταντινούπολη και νιώθω ότι επιστρέφω κι εγώ στα πάτρια εδάφη μου. Ομολογώ ότι θέλω να πάρω μια συγγραφική ανάσα, αμέσως μετά. Εάν επιστρέφοντας ο Χαρίτος έχει κουράγιο, μπορεί να του δώσω πάλι την ευκαιρία να εμπλακεί σε νέες περιπέτειες...».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 19/06/2006